در سالهای اخیر آنچه به غیر از مباحث نظری و بنیادی در حوزۀ فکرپروری کودکان و نوجوانان دارای اهمیت بوده، بحث ورود به حیطۀ عملی و کاربردی طرحهای فکرپروری با توجه به نیازهای مربیان و معلمان است. در بسیاری از دانشگاههای طراز اول جهان، مراکزی وجود دارد که هدف آنها پیوند دادن میان یافتههای پژوهشی دانشگاهها در زمینۀ یادگیری و آموزش و جامعه است. این مراکز علاوه بر خدماترسانی به آموزشگران، والدین و نهادهای آموزشی در تلاشاند تا به فرایند آموزشوپرورش در جامعه یاری برسانند. در ایران نیز بهویژه با گسترش دسترسی به اینترنت در اقصی نقاط کشور، فقدان چنین مراکزی بهروشنی احساس میشد. با همین دیدگاه، طرحی با عنوان «پایگاه فکرپروری ایران» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سوی دکتر روحالله کریمی، عضو هیئتعلمی گروه فکرپروری برای کودکان و نوجوانان، ارائه شد. این پایگاه محصول این طرح پژوهشی است.
هدف از «پایگاه فکرپروری ایران» نشر، گسترش و ارتقای یادگیری و فکرپروری در ایران است. این پایگاه همراستا با برنامۀ رسمی درسی آموزشوپرورش ایران، شیوههای نوین آموزش تأملی و فکرپرورانه را به معلمان، مربیان، والدین و دانشآموزان ارائه میکند. منابع و طرح درسهایی که در این پایگاه قرار میگیرد به شیوههای زیر یاریگر معلمان خواهد بود:
1. طرح درسهایی که به معلمها کمک میکند تا اهداف کتاب درسی را به شیوۀ تأملی و کندوکاومحور و پرسشمحور و معنادار به دانشآموزان منتقل کند.
2. طرح درسهایی که کاملاً متصل به دروس کتاب هستند و معلم، مطالب موجود در کتاب را به شیوۀ فعالیتمحور و بازیمحور میتواند با دانشآموزان کار کند.
3. طرح درسهایی که مهارتهایی مانند تفکر خلاقانه و ارتباط مؤثر و ... را با دانشآموزان کار میکند. این مطالب در ذیل مطالب کتاب درسی معمولاً با دانشآموزان کار میشود.
4. طرح درسهایی که بهصورت مستقیم در کتابهای درسی به آنها پرداخته نشده است؛ ولی ممکن است معلم با توجه به محتوای کتاب بخواهد از این طرح درسها استفاده کند.
بخش دوم پایگاه، بخش آموزش مربی و معلم است که شامل فیلمها وپادکستهای آموزشی، کارگاهها، وبینارها، مقالات، یادداشتها و ... است و جهت تعمیق مهارتهای تسهیلگری معلمان و مربیان برای استفادۀ بهتر از طرح درسهای پایگاه ارائه خواهد شد.
***
فاز اول پایگاه فکرپروری ایران با تعداد 53 طرح درس، در پژوهشکدۀ اخلاق و تربیت (گروه فبک) در آبان 1403 به اتمام رسید.
فاز دوم طرح پایگاه فکرپروری ایران با نظارت آقای دکتر سعید ناجی، رئیس پژوهشکدۀ اخلاق و تربیت و عضو هیئت علمی گروه فکرپروری برای کودکان و نوجوانان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با همکاری مرکز نوآوری و توسعۀ فناوری پژوهشگاه هم اکنون به جهت توسعۀ پایگاه فکرپروری ایران در حال اجراست.